Als we bij mijn vriendin eten, smaakt dat altijd net even anders dan wat ik thuis klaarmaak. Zij kwam bijna tien jaar geleden uit Iran in Nederland wonen en haalt haar kruiden en specerijen bij een speciaalwinkel ergens in de stad. Ik heb die winkel wel bezocht, maar dan nog weet ik niet hoe de kruiden smaken en hoe ik ze moet toepassen. Mijn man denkt al gauw dat het ‘heet’ zal zijn (dat lust hij echt niet), maar ergens vind ik het jammer dat ik niet eens vaker bij haar mijn licht opsteek over wat ze in het eten doet waardoor het zo lekker is. Dus hier maar eens een recept voor het feest van Noroez.

Noroez

Ik stelde mijn vriendin vragen over hun nieuwjaarsfeest, dat 20 of 21 maart plaatsvindt. Precies wanneer de dag even lang duurt als de nacht. Noroez duurt dertien dagen. Voor die tijd maakt ze haar huis schoon om het daarna te versieren met bloemen en slingers. Daarna richt zij een feestelijke tafel in. Een paar weken voor het feest heeft ze gerst of linzen in een schaal gedaan, zodat ze ontkiemen en gaan groeien. Dit symbool van nieuw leven en wedergeboorte zet zij op die tafel. Samen met nog zes andere symbolen vormen ze Haft Sin, de zeven s’en. Dit feest wordt gevierd in Afghanistan, Albanië, Azerbeidzjan, Georgië, India, Irak, Iran, Kazachstan, Kirgizië, Oezbekistan, Pakistan, Rusland, Syrië, Tadzjikistan, Turkije en Turkmenistan. Het is het grootste feest van het jaar. Je doet nieuwe kleren aan en tijdens het feest ga je bij elkaar op bezoek en geef je elkaar cadeaus.

Haft Sin

Zeven (haft) is een heilig getal. De zeven voorwerpen op de prachtig geschikte tafel zijn:

1. sebzeh – tarwe-, gerst– of linzespruiten, groeiend in een schaal – staan voor wedergeboorte
2. semenu – een zoete pudding gemaakt van tarwekiemen – staat voor overvloed
3. sinjed – het gedroogde zoete fruit van de wilde olijfboom (oleaster) – staat voor liefde
4. sir – knoflook – staat voor genezing
5. sib – appels – staan voor schoonheid en gezondheid
6. sumak – sumakbessen – staan voor (de kleur van) zonsopkomst
7. sirke – azijn – staat voor leeftijd en geduld

Dit wordt nog aangevuld met munten om voorspoed te weerspiegelen, beschilderde eieren als teken van vruchtbaarheid, een goudvis in een kom als symbool van het leven, een spiegel als symbool van het gereflecteerde en vermenigvuldigde licht en evenzoveel kaarsen als er kinderen in de familie zijn, zij representeren het geluk.

Vuur

Op de dinsdag voor Noroez is er een feest waarbij vuurwerk, fakkels en vreugdevuren een belangrijke rol spelen. Vanaf die dag gaan er zwart geschminkte troubadours in felgekleurde rode en gele satijnen kleding zingend en dansend door te straten om het komende nieuwjaar aan te kondigen.

Dertiende dag

Veel mensen nemen een aantal dagen vrij of sommigen zelfs de hele periode van 13 dagen en gaan op vakantie. De Siezda Bedar, de dertiende dag is een belangrijk onderdeel van het feest. Dat is een dag van loutering en verzoening, van dood en leven. Bedenk dat Haman in het boek Esther juist op die dag de nieuwe wet van de koning liet rondbrengen in het koninkrijk, dat alle Joden gedood zouden worden. En bedenk dat in de loop van dat jaar mensen uit het koninkrijk besloten om Jood te worden vanwege de wet die twee maanden daarna werd uitgevaardigd. Die wet verordende dat Joden zich mochten verdedigen en de Jodenhaters mochten doden. Juist op de dertiende dag van de twaalfde maand vond deze omgekeerde strijd plaats en mensen haalden opgelucht adem: “We hebben het overleefd, er is weer vrede in het land, niemand wordt meer bedreigd en niemand wordt gedood.” Dan begrijp je dat de “dertiende dag” in de loop van de geschiedenis betekenis heeft gekregen.

Sabzi polo maahi

De maaltijd die je op de eerste dag met de familie eet, heet ‘Sabzi polo maahi’, gebakken vis met gekruide rijst. We leggen je in dit recept uit hoe je het maakt.

Ingrediënten:

• 1 kilo zeebaars (ongeveer een kilo)
• 5 bergamot limoenen of citrusvruchten
• 4 bollen knoflook uit het zuur
• 1 bol verse knoflook
• 450 gram basmati rijst
• 1 bosje dille
• 1 bosje peterselie
• 1 bosje koriander
• 1 bosje bieslook
• 1 bosje fenegriek (als je dat kunt krijgen)
• 1 prei
• 100 ml olijfolie
• 3 eetlepels boter
• 1 eetlepel kurkuma
• 1 eetlepel paprikapoeder
• 2 theelepels peper
• 2 theelepels knoflook poeder
• ½ theelepel saffraan
• 3 eetlepels zout

De vis voorbereiden

Maak de vis schoon. Dat betekent: ingewanden verwijderen, wassen en indien nodig de schubben verwijderen. Maak een paar sneden aan beide kanten, zodat hij de kruiden goed kan absorberen. Kruid beide kanten en de binnenkant met kurkuma, paprika, zwarte peper, knoflookpoeder en zout. Snijd een citroen (of bergamot-sinaasappel) in plakjes en leg de plakjes op de vis en in de holte van de zeebaars of vis van keuze. Bedek hem met huishoudfolie en zet hem in de koelkast. Je kunt hem daar een paar uur laten staan ​​totdat je zover bent om de vis te bakken. Mijn vriendin voegt de kruiden toe in de ochtend en bakt de vis rond lunchtijd.

De kruiden voorbereiden

“Ik gebruik meestal basmatirijst. Halverwege de ochtend was ik de kruiden en verdeel ze over een schone theedoek om te drogen en kook ik de rijst met wat zout.” Doe de saffraan in een glas en voeg er een paar eetlepels vers gekookt water aan toe. Roer het goed door en zet het op een warme plek opzij. Hak de kruiden in stukjes van ongeveer 1 cm. Schil de verse knoflook en snijd het in fijne plakjes en meng ze met de kruiden.

De rijst bakken

Voeg drie eetlepels boter toe aan de pan en zet hem op laag vuur. Zodra de boter gesmolten is, voeg je twee eetlepels water toe. Verdeel een handvol verse kruiden over de bodem van je pan en bedek ze met een laag gekookte rijst. Proef de rijst om te zien of meer zout nodig is. Voeg opnieuw kruiden en rijst toe, waardoor verschillende lagen ontstaan ​​die een hoge hoop of een kegelvorm vormen. Prik wat gaatjes in de rijst met een omgekeerde houten lepel. Hierdoor kan de stoom gemakkelijker opstijgen. Bekleed het deksel met een schone theedoek zodat er meer vocht kan worden opgenomen en bedek de pan ermee. Laat het 45 tot 60 minuten op laag vuur staan.

Als er stoom uit de pan komt, weet je dat hij klaar is. Maar je kunt hem langer laten staan ​​voor een donkerdere, knapperige tadig. Zo noemen we de rijst op de bodem van de pan. Om de rijst inclusief tadig er gemakkelijk uit te halen, kun je de gootsteen vullen met een beetje koud water en je pan erin onderdompelen. Doe een kwart van de rijst in een aparte kom en voeg het met saffraan doordrenkte water eraan toe. Roer het totdat het gelijkmatig goudgeel is. Schep de overige rijst op een serveerschaal. Verdeel de saffraanrijst er in delen tussen, zodat de kleuren zich afwisselen.

De vis bakken

Zet een grote koekenpan op hoog vuur en voeg olie toe. Je kunt testen of de olie heet genoeg is door er een houten lepel in te houden. Als er bellen rond de lepel ontstaan, is de olie heet genoeg om de vis te bakken. Doe de vis voorzichtig in de pan en bak tot hij de gewenste kleur en knapperigheid heeft. Draai hem om. Ongeveer drie minuten aan elke kant.

Serveer de vis met de rijst, verse limoenen en knoflook uit het zuur. Eet smakelijk!